jaioberri eta kolore

Landu dugun bezala, jaiotzetik umeak bere pertsepzio eta erantzun maila garatuz doaz. denbora pasa ala gero eta erantzu konplexuagoak izateko gai da eta horrez aparte errealitatea orokorrean hobeto ulertzeko gaitasuna  garatuz doa. Baina noiz hazten dira haurrek koloreak bereizten eta faktore horri abantaila ateratzen beren pentsamenduak zehaztasun handiagoarekin adierazi egin ahal izateko?

Esan genezake jaioberri denetik koloreak ezberdintzeko gai dela haurra, baina ez daki beren izen bitartez sailkatzen. Bi urte pasa direnean umeek  hazten dira koloreak identifikatzen baina fenómeno hau faktore ezberdin asko bultzatu egiten dute. Bere pertsepzio  maila eta kognitibismoa garatuz doazela, horrez aparte paper  garrantzitsua du sozialisazioa zeren koloreekin interaktuz gero eta errezagoa egiten dio haurrari kolore berak bereizi eta ezagutzea.

Ez du bakarrik eragina sozialisazioa  zeren umearen trebetasunak jolasen bitartez estimulatu egin dezakegu eta hórrela era zuzenago batean kolorekin interaktuatzea. Baina hori guztia alde batera utzita jakin beharra dago, zeren bere emozioak eta guztuak eragina dute koloren pertsepzioan.

ANOREXIA ETA BULIMIA NERABEZAROAN: ZER DIRA?

Anorexia nerbiosoa

Psikiatriako akademia amerikarraren hitzetan hauek dira anorexia nerbiosoa diagnostikatzeko irizpideak:
· Adinari eta neurriari dagozkion gorputz, pisu eta egoera fisiko normala mantentzeari edo minimotik pixka bat gora pisatzeari uko egitea.

· Pisua hartzeari beldurra izatea, pisu idealaz oso azpitik egonda ere, zure pisu beharra ikusteko gai ez izatea eta nahiz argal egon gehiago argaltzeko nahi asegaitza.

· Pisuaren eta gorputz irudiaren pertzepzio distortsionatua. Autoebaluazioan pisuak edo irudiak eragin desegokia izatea ukatu eta egoeraren larritasuna ezikusi bezala egin.

· Emakumeetan, hilerokoa ez ailegatzea, gutxienez hiru ziklotan zehar.

·Larruazala sikua eta lehorra eta lehen arrailak agertu.

·Ile finuaren (lanugo) agerpena gorputzaren zenbait alderditan: bizkarrean, izterretan, besoetan, aurpegian...

·Kolore horixka azalean zehar agertzen, batezere oinazaletan eta eskuetan.

Bulimia nerbiosoa

Diagnostikorako irizpideak (Psikiatriako Amerikar Akademia. DSM-IV, 1994).
· Betekadak sarritan.

· Pisu irabazia saihesteko, konpentsaziozko jokaera desegokietara maiz jotzea, esaterako norberak eragindako gonbitoak, laxanteak hartzea, diuretikoak, baraua edo neurriz gaineko kirola.

· Betekadak eta konpentsaziozko jokaerak, gutxienez astean bitan gertatzen dira, hiru hilabetean zehar.

· Autoebaluazioan eragin desegokia du gorputzaren pisuak.

· Deskribatutako asaldurak ez dira anorexiako faseetan soilik gertatzen.
·Jan osteko aitzakiak asmatu komunera joan ahal izateko
·Bakarrik elikagai dietetikoak edota grasarik gabekoak jatea (atrakoietan izan ezik)
·Ez sentitzea pozik zure egoera fisikoarekin.
Loditzeko beldur ikaragarria.

NOLA SAHIESTU PILULEN ARRISKUAK

¿Nola hartu behar dira pilula hauek, arriskurik gabe lo egokiaren helburua lortzeko?

• Zure ohiko medikuari galdetu zeintzuk diren hartu beharreko pastilak eta zein da zuk hartu beharreko dosia. 

•Inola ere hartu lo egiteko pilulak hartzearen ohitura, arazoarekiko erantzun tenporala bakarrik izango da.

• Ez nahastu inola ere edari alkoholikoak eta era honetako pilulak, nahaste honek kontzientziaren galera errazten du

•Kontuan hartu behar dugu, farmako bat izanik bigarrenaldiko efektuak dituela, beraz baten-baten sintoma izatekotan, berehala jo medikuarengana.

• Hasitako prosezu medikoak emaitzarik erakusten ez badu, esan medikuari tratamendua alda dezan, eta era naturalak errezetatzeko.

• Ez iezaiozu pilulak hartzeari batbatean utzi, guztiz eta era egokian utzi ahal izateko denbora behar duzu, Abstinentzia Sindromearen agerpena sahiesteko.   

Zer da Abstinentzia sindromea?

Abstinentzia-sindromea pertsona batengan adikzioa eragin duen substantzia  edo jarduera hartzeari/egiteari uzten denean sortzen den sintoma eta erreakzioen multzoa da.

Alkoholaren gehiegizko erabilerak, adibidez, tolerantziara, mendekotasun fisikora eta ondoko abtinentzia-sindrometara eramaten du. Abtinentzia-sindromea, batez ere, nerbio sistema zentrala hiperkitzikakortasun-egoeran mantentzen delako ematen da .

Sindrome hau gaixotasun psikologikoetan ere ager daiteke; hauen artean mendekotasun emozionala. Azken honetan ez dago droga edo sustantziekiko mendekotasunik baina bai beste pertsonekikoa, hori dela eta, sujetuak jasaten dituen min emozionalak min fisiko bihurtzen dira.

GENERO ROLAK

GENERO ROLAK

Gaur egun guztiok dakigun moduan gizartea rol batzuk finkatzen dute genero ezberdineta
duen eragina gizarte osora isalatu egin dezakegu. Genero rolak zekulako eragina dute gure egunerokoan baita gure bizitzan zehar. Rol horiek autodeterminatu egiten dute zelan izango garen, edo zelan sentidu edo zer egin behar dugu gure bizitzako egoera ezberdinetan.

Antzinaroan finkatzen ziren rolak gaur egungo antzekoak dira baina ez dira modu berdinean inposatzen. Gaur egun gizarte presioa sumatu egin dezakegu gure eguneroko erabakien inguruak ondorioak ateratzen dutenek.

Antzinaroak genero rolak oso matxistak ziren emakumea etxearen beharra asetu egin ehar zituen. Ama on bat izateko prestatu egin behar zen, ahalik eta seme alaba kopuru gehien izateazen beren helburua gizartearen iritzis. Hori alde batera ere bereizi egin ditzakegu gizonengan gizarte inposatzen zuen gizona izan behar zela etxera dirua sartzen zuena.

Gaur egun gizarte jarraitzen du presio sozial egiten baina ez hain modu bortitzean. Aurretik aipatutako rolak gaur egun inertzia dago horiek mantentzera. Egia da emakumea gero eta gehiago dagoela sartuta mundu laboralean, baina jarraitzen du etxeko egin behar gehienak egite, Beste aldetik langabezian bizi diren gizon asko depresio gogorrak dituzte bere burua balio gabe ikusten dutelako. Gizarteak buruan sartu di dirua eraman behar dutela etxera eta hori lortu ezean balio gitxiko gizonak direla sinarasten die.

Giza banakoak gai izan beharko lirateke presio sozialik ez eragitera eta pertsone inguruko aurreiritsirik ez izateko.

Historiaren hasieratik gizakiok taldean egin dugu gure eguneroko bizitza. giza banakoak giza talde edo talde sozialaren beharra du bere bizi iraupenerako. gizarteak gizabanakoan oinarritzen dira, bakoitzak ekintza jakin batzuk eramaten ditu aurrera. Beste alde batetik, ekintza espezifikoa aurrera eramaten duen gizabanakoak besteek egindako ekintza edo lanen beharra du.

Baina nahi edo ez bizitza osoan zehar barkadade momentuetan gure burua ezberdin sentitzen dela auteman egin dezakegu. bakardade egoera hori luzate eginez gero eragina izan dezake gure osasunean.

Osasun arazo horiek era ezberdinekoak iza daitezke. alde batetik, psikologikoki lur jota egoe ohikoagoa da bakardadea sufritzen duten pertsonentsat. Bestetik,gure burua saintzeko probabilitateak jausi egiten dira oso saila bait da gure burua gu bakarrik saintzea. hori alde batera utzita esan beharrekoa da bihotzek arazoak izateko probabilitatea biziki handitzen dela. Adituek defendatzen dutenez ez da hain erraza ondo elikatzea. horrez gain beeste pertsonekin ez erlazionatzea fisikoki persona aktibo ez izatera bultzatzen gaitu. Nabaria den modua inor ez gaitu medikuarenera joateko esango. Azkenik, aurrekoa gitxi izango balitz esan beharra dago defentza inmunologiko txarrak izateko probalitate baxua izan dezakegula esan beharra dago. Zeren bakardadean gauzenean gorputza estresarekin identifikatzen dugu hormona bat askatu egiten du eta geure buruan eragin larriak izan ditzake: alzheimer, artritisa, diabetes bigarren maila ,...

Albinismoa gizakita edota besste izaki bizidunengan gauza daiteken egoera genetikoa da. Albinismoa duten pertsonek melanina falta duten pertsonak dira. Melanina eguzkitik babesten gaituen faktore biologikoa da, eguzkiaren argi izpiak eta hone duten kaltegarriengaitik babestu egiten gaitu. Horrez gain dugun azalari kolorea emoten dio. Adibidez beltzaranek esan dezakegu melanina kantitate handia duten pertsonak direla.

Albinoa izatea begibiztan izten dituen eraginak ditu: azal zuri-zuria izatea, hile hori-zurizka , begiek kolore argikoak izatea,... europako gizartean ez du zertan bera gure bizitza aldatu behar zeren arrizku gabeko gaixotasun moduan hartzen da. Baina zer nolako eraginak izango lituzke albinismoaz sufritea afrikako gizartean ?

Afrikako gizartea albinoa izateak bizitza kosta zaitzake , bertako gizarta albinismoa pertsonengan ikusterakoa persona hori madarikatua dagoela uste dute. Izan liteke persona horiek hiltzea, edota beren burua erritual magikoetan erabiltzea, baina gero eta ohikoagoa da beren gorputzarekin trafikatzea.

Bizirik daudenean baztertu egiten dituzte baina behin hilda dauzenean  bere pisua urrea moduan ordaintzen da. Sorte txarra aldentzen duela eta heriotza ekiditzeko gaitasuna emoten duela siniskera dago. Horregaitik jendeak behin hilda daudenean talismán moduan gorde egiten ditu. Merkatu honek fetixismoa eta supersitzio bultzatu egiten du eta bi eragile horiek oso bermatuta daude afrikako gizartean

Denok dakigu denborareki gure ahalmen intelektuala gero eta murriztuagoa ikusten dela, baina adituek dinote hori atzetatzeko hainbat ohitura jarraitzea ahalbidetzen dutela. gure eguneroko ohiturek eragina dute gure osasunaren hainbat esparru ezberdinetan baita psikologikoan.

Adineko jendearentzat onuragarria da frekuentzia kardiako altua izatea, zeren zenbat eta odel gehiago bultzatu bihotza gero eta odol gehiago heltzen zaio garunari. Garuna oxigenatu mantetzea órgano horrek zahartzea atzeratu egiten du.

Hori alde batera utzita esan beharrekoa da sagar bat egunero jatea oso onuratzua dela honek dituen elementuak direla eta. Jaten dugu gure gorputza osotu egiten du. Baina ez soilik soilik egitura muskularra edo hezurrena baizik eta organoen birformaketan eragina du.

Bestalde gure bizkarra saintzeak eragin positibo nabaria du zeren garuna gorputzarekin duen konekzioa bermatu egiten du. Mogimendu ahalmenka denbora gehiago mantentzea ahalbidetzen


Baina garrantzi handiko faktorea da hizkuntza berriak ikasi eta erabiltzea. Zeren hizkuntz berri bat landu eta erabil egin ahal izateko garunaren zenbait atal landu egiten ditu eta honek sufritzen duten degradazioa mantzotzen oso efektiboa da. Baieztatuta dago hizkuntza ezberdinak lantzen duten pertsonek ero eta hobeto mantentze dituzte ahalmen intelektualak.